اختلال بیش فعالی ADHD و نقص توجه

اختلال بیش فعالی ADHD و نقص توجه

اختلال بیش فعالی چیست؟

بیش فعالی یکی از شایع ترین اختلالات عصبی رشدی دوران کودکی است. معمولاً برای اولین بار در دوران کودکی تشخیص داده میشود و اغلب تا بزرگسالی ادامه می یابد. کودکان مبتلا بهADHD ممکن است در توجه، کنترل رفتارهای تکانشی مشکل داشته باشند یا بیش از حد فعال باشند که منجر به اختلالاتی در زمینه های اجتماعی، تحصیلی و حرفه ای می شود.

علائم ADHD در کودکان و نوجوانان به خوبی مشخص است و معمولاً قبل از 6 سالگی قابل توجه است. این علائم در بیش از یک موقعیت مانند خانه و مدرسه رخ می دهد. این علائم ممکن است ادامه یابد، تشدید شود و در مدرسه، خانه یا ارتباط با دوستان مشکل ایجاد کند. ADHD تأثیر منفی بر کیفیت و سلامت زندگی فرد دارد که ممکن است توسط سایر شرایط روانپزشکی مانند اضطراب و افسردگی بیشتر تشدید شود یا خطر ابتلا به آن را افزایش دهد. بیش از 60 درصد از افراد مبتلا به ADHD حداقل یک اختلال روانپزشکی همراه دارند که اغلب شامل اختلالات رفتاری افسردگی ، اضطراب و اختلالات رفتاری است. 

برخی از بزرگسالان ADHD دارند اما هرگز تشخیص داده نشده است چرا که بیش فعالیمیتواند تا بزرگسالی ادامه یابد. علائم این اختلال در بزرگسالان می تواند متفاوت باشد مثلا باعث ایجاد مشکل در خانه یا محیط اجتماعی یا برقراری ارتباط صحیح با دیگران شود و یا باعث بی قراری شدید در فرد شود. همچنین با افزایش نیاز و آگاهی افراد در بزرگسالی، علائم می توانند شدیدتر شوند.

فرد مبتلا به ADHD ممکن است:

- زیاد رویاپردازی کند.

- موارد زیادی را فراموش کند.

- دست و پا زدن زیاد و یا بی قراری داشته باشد.

- زیاد حرف بزند.

- اشتباهات بی دقتی یا ریسک های غیر ضروری را انجام دهد.

- مقاومت در برابر وسوسه برایش سخت باشد.

- در نوبت گرفتن و در کنار آمدن با دیگران مشکل داشته باشد.

و...

انواع اختلال بیش فعالی

بسته به اینکه کدام نوع علائم در فرد قوی‌تر است، سه راه مختلف وجود دارد که ADHD خودرا نشان می‌دهد:

1. نقص توجه: سازماندهی یا تکمیل یک کار، توجه به جزئیات یا پیروی از دستورالعمل ها یا مکالمات برای فرد سخت است. فرد به راحتی حواسش پرت می شود یا جزئیات کارهای روزمره را فراموش می کند.

2. بیش فعال- تکانشی: فرد زیاد بی قرار می شود و صحبت می کند. رفتارهای نامتناسب با محیط و شرایط دارد که کنترل شده نیست. نشستن طولانی مدت برایش سخت می باشد، مثلاً برای صرف غذا یا در حین انجام تکالیف. کودکان کوچکتر ممکن است به طور مداوم بدوند، بپرند یا از اجسام بالا بروند. فرد احساس بی قراری می کند و یا تکانشگری دارد. شخصی که تکانشی است رفتارهای نامناسب با شرایط دارد، ممکن است حرف های دیگران را زیاد قطع کند، چیزهایی را از مردم بگیرد یا در زمان های نامناسب صحبت کند. برای فرد سخت است که منتظر نوبت خود بماند یا به دستورات گوش دهد. فردی که تکانشگر است ممکن است بیش از دیگران در معرض خطر قرار گیرد و امکان تصادفات و جراحات داشته باشد.

3. ترکیب نقص توجه به همراه بیش فعالی- تکانشی : علائم دو نوع فوق به یک اندازه در فرد وجود دارد.

علل اختلال بیش فعالی

دانشمندان در تلاش برای یافتن راه‌های بهتری برای مدیریت و کاهش شانس ابتلای فرد به ADHD ، علتها و عوامل خطر را مطالعه می‌کنند. دلایل و عوامل خطر ADHD ناشناخته است، اما تحقیقات کنونی نشان می دهد که ژنتیک نقش مهمی ایفا می کند. مطالعات اخیر عوامل ژنتیکی را با ADHD مرتبط می کند. شواهدی از تفاوت های آناتومیکی در مغز کودکان مبتلا به ADHD در مقایسه با سایر کودکان بدون این بیماری وجود دارد. به عنوان مثال، کودکان مبتلا به ADHD حجم ماده خاکستری و سفید مغز کمتری دارند و در حین انجام وظایف خاص، نواحی مختلف مغز فعال می شود. مطالعات بیشتر نشان داده است که لوب های فرونتال ، هسته دمی و مخچه مغز در ADHD تحت تاثیر قرار می گیرند.

چندین عامل غیر ژنتیکی نیز با این اختلال مرتبط هستند که شامل:

- آسیب مغزی

- قرار گرفتن در معرض خطرات محیطی (مانند سرب) در دوران بارداری یا در سنین پایین

- مصرف الکل و تنباکو در دوران بارداری

- زایمان زودرس

- وزن کم هنگام تولد

راههای تشخیص بیش فعالی

تصمیم گیری در مورد اینکه آیا فرد مبتلا به ADHD است یا خیر، فرآیندی با چندین مرحله است. یکی از مراحل این فرآیند شامل انجام یک ارزیابی بالینی دقیق توسط پزشک متخصص و انجام یکسری تست ها و آزمون های عصب شناختی می باشد. درسال های اخیر تست ها و آزمون های تشخیصی پیشرفت چشمگیری داشته است که از جمله این ابزارها می توان به آزمون های عصب شناختی (به عنوان مثال آزمون تخصصی بیش فعالی) و نقشه مغزی اشاره کرد. استفاده از آزمون ها و تست های تخصصی مرتبط می تواند در تعیین دقیق نوع اختلال و میزان شدت آن در فرد کمک کننده باشد چرا که بسیاری از اختلالات علائمی مشابه با یکدیگر دارند. 

درمان بیش فعالی

ADHD به دلیل شیوع و تداوم آن در طول عمر، یک وضعیت مخرب مهم سلامت عمومی است. به دلیل اینکه منجر به پیامدهای نامطلوب در زندگی مانند عدم موفقیت تحصیلی گرایش به مصرف مواد ، انجام رفتارهای پرخطر و ... می شود. لذا تشخیص زودهنگام این اختلال در سلامت روان و جسم فرد دارای اهمیت است. 

بسته به شدت و نوع علائم درمان های مختلفی برای این اختلال وجود دارد که از بین آن ها می توان به درمان نوروفیدبک ، لورتا نوروفیدبک ، تمرینات بازتوانی شناختی و... اشاره کرد.

از جمله مواردی که می تواند در زندگی یک فرد ADHD تاثیرگزار باشد داشتن یک سبک زندگی سالم است. در اینجا چند رفتار سالم وجود دارد که ممکن است کمک کند:

- ایجاد عادات غذایی سالم مانند خوردن مقادیری از میوه، سبزیجات و غلات کامل و انتخاب منابع پروتئین بدون چربی

- استفاده از مواد غذایی حاوی امگا3 مانند غذاهای دربایی

- شرکت در فعالیت بدنی روزانه بر اساس سن

- محدود کردن مدت زمان نمایش روزانه از تلویزیون، رایانه، تلفن و سایر لوازم الکترونیکی

- میزان خواب توصیه شده در شبانه روز بر اساس سن

و...

 مطالب مرتبط

تشخیص بیش فعالی بزرگسالان ( کلیک کنید )

بیش فعالی چیست؟ (کلیک کنید)

ارتباط با ما