اهمیت حافظه چیست؟

حافظه برای عملکرد انسان بسیار مهم است. بدون حافظه، انسان ها توانایی حفظ اطلاعات جدید که به آنها در ایجاد مهارت ها و رشد کمک کند را ندارند. در ساده ترین شکل، حافظه به ادامه روند حفظ اطلاعات در طول زمان اشاره دارد. این بخشی جدایی ناپذیر از شناخت انسان است، زیرا به افراد اجازه می دهد تا رویدادهای گذشته دور و یا نزدیک را به یاد بیاورند و از آنها استفاده کنند تا درک و رفتار خود را در زمان حال تنظیم کنند. حافظه همچنین به افراد چارچوبی می دهد که از طریق آن می توانند حال و آینده را درک کنند. به این ترتیب، حافظه نقش مهمی در نگهداری اطلاعات در افراد دارد. سه فرآیند اصلی وجود دارد که نحوه عملکرد حافظه را مشخص می کند. این فرآیندها شامل رمزگذاری، ذخیره سازی و بازیابی (یافراخوانی) هستند. بنابراین بهتر عمل کردن این سه فرایند نقش مهمی در زندگی مادارد، چون که همه چیزهایی که می دانیم و بسیاری از کارهایی که انجام می دهیم به حافظه ما مربوط می شود. اما در بعضی موارد عملکرد حافظه دچار نقص شده و منجر به یکسری اختلالات از جمله آلزایمر می شود.

آلزایمر چیست؟

علائم هشدار اولیه برای اختلالات حافظه و آلزایمر

بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که با گذشت زمان بدتر میشود. با تغییراتی در مغز مشخص می شود که منجر به رسوب پروتئین های خاصی می شود. بیماری آلزایمر باعث کوچک شدن مغز و در نهایت مرگ سلول های مغز می شود. همچنین این بیماری شایع ترین علت زوال عقل است که باعث کاهش تدریجی حافظه، تفکر، رفتار و مهارت های اجتماعی می شود. البته همه افراد گاهی اوقات دچار نقص حافظه می شوند، اما از دست دادن حافظه علامت اصلی بیماری آلزایمر است. با گذشت زمان، از دست دادن حافظه بر توانایی و عملکرد فرد در محل کار یا خانه تأثیر می گذارد. علائم اولیه شامل مشکل در یادآوری رویدادها یا مکالمات اخیر می باشد. با گذشت زمان، به مشکلات جدی حافظه و از دست دادن توانایی انجام کارهای روزمره تبدیل می شود. همچنین استقلال عملکردی بیماران با پیشرفت بیماری کاهش می‌یابد.

 درحالت کلی باید بدانیم که با افزایش سن، حتی وقتی به بیماری شناخته شده ای هم مبتلا نباشیم، درجاتی از ضعف حافظه را داریم و از طرفی طیف بسیار وسیعی از بیماری ها هم هستند که می توانند باعث اختلال حافظه در فرد سالمند شوند که البته در صدر آنها بیماری آلزایمر قرار دارد. اما باید بدانیم آلزایمر مرحله ای از سالمندی و نشانه پیری نیست، چرا که سالمندانی را داریم که حافظه نرمالی دارند. باتوجه به اینکه شیوع زوال عقل در سراسر جهان بیش از 45 میلیون نفر تخمین زده شده است و عمدتاً افراد سالمند را تحت تأثیر قرار می دهد، بنابراین تشخیص زود هنگام این بیماری باعث پیشگیری از روند کاهش حافظه و سایر عملکردها می شود.

چرا تشخیص آلزایمر اهمیت دارد؟

با توجه به اینکه بیماری آلزایمر یک بیماری شایع و مهم است، در بسیاری از کسانی که با دمانس زندگی می‌کنند هرگز این بیماری تشخیص داده نشده است. تشخیص آلزایمر، فرصت حمایت اجتماعی، برنامه‌ریزی و مراقبت‌های پیشرفته را فراهم می‌کند. بیماری آلزایمر هر چه زودتر تشخیص داده شود، دسترسی سریع‌تر به درمان، میتواند کمک به بهبود عملکرد شناختی و کیفیت زندگی بیمار را در پی داشته باشد. براساس گزارشات سازمان بهداشت جهانی شیوع این بیماری در جهان رو به افزایش است، بنابراین بررسی دقیق عملکردهای شناختی افراد می تواند به تشخیص زود هنگام آن برای شروع درمان کمک کننده باشد.

اثرات مربوط به بیماری آلزایمر بر روی مغز بیمار را می توان با ابزارهای مختلفی شناسایی کرد، یکی از گزینه ها برای تشخیص آلزایمر، الکتروانسفالوگرام (qEEG) است که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می کند. تصویربرداری مغزی جزء مهمی از ارزیابی برای بیماری آلزایمر است. نقشه مغزی یا qEEG ثبت فعالیت الکتریکی مغز در سطح جداره جمجمه می باشد که کاربرد بسیار بالایی در تشخیص یکسری از اختلالات روانشناختی و عصب شناختی دارد.

تشخیص آلزایمر با استفاده از ارزیابی شناختی و معاینه فیزیکی انجام می شود. تست‌های عصب‌روان‌شناختی می‌توانند تغییرات شناختی، رفتاری و عملکردی را بررسی کنند و به پزشکان در فرآیند تشخیصی و برنامه‌ریزی درمان و استراتژی‌های مدیریت بیماری کمک کنند. ارزیابی عصب‌روان‌شناختی مانند همه آزمایش‌ها، محدودیت‌های خود را دارد و نتایج باید بر اساس سایر اطلاعات بالینی و تصویربرداری مغزی تفسیر شوند. ارزیابی‌های عصب‌روان‌شناختی این مزیت را دارند که عینی، ایمن و مناسب برای اندازه‌گیری یکپارچگی عملکردی مغز هستند. بنابراین تشخیص و بررسی نواحی مختلف که تحت تأثیر این بیماری هستند، مهم است. نقشه مغزی در ترکیب با تست های عصب شناختی استاندارد که معمولا در غربالگری زوال عقل به کار می روند می تواند تشخیص دقیق تری را برای بیمارانی که از علائم اولیه AD رنج می برند، ارائه دهد.

توضیحات دکتر سروش لهراسبی دکتری تخصصی علوم شناختی، در رابطه با اهمیت انجام تست های عصب شناختی حافظه 

توضیحات دکتر حمیدرضا رخصت یزدی متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات، در رابطه با آلزایمر

10 نشانه بیماری آلزایمر

1. فراموشکاری که باعث اختلال در زندگی روزمره شود

(Memory loss that disrupts daily life)

از علائم اولیه و هشدار دهنده که در مراحل اولیه اتفاق می افتد این است که فرد مواردی که اخیرا اتفاق می افتد و یا تاریخ رویدادهای مهم را فراموش می کند و حتی وظایفی که در خانواده بعهده خودش بوده را فراموش می کند و یا ممکن است یک سوال را چندین بار بپرسد.

2. چالش در برنامه ریزی و حل مسائل و مشکلات

(Challenges in planning or solving problems)

فرد ممکن است در محاسباتی که با اعداد است، مثلا صورتحساب ماهانه و یا موردی که تا چند وقت پیش به راحتی انجامش می‌داده، دچار مشکل شوند. آنها در تمرکز کردن بابت انجام کارها به مشکل می خورند و کارها بیشتر از قبل طول می کشد و زمان می برد.

3. مشکل در انجام وظایف همیشگی

(Difficulty completing familiar tasks)

افرادی که با تغییرات حافظه ناشی از آلزایمر درگیر می شوند اغلب انجام وظایف روزمره برایشان سخت می شود، مثلا برای رانندگی کردن به یک فضای آشنا و همیشگی و مثلا بخاطر سپردن لیست مواد غذایی و یا حتی قوانین بازی مورد علاقه شان دچار مشکل می شوند.

4. سردرگمی و گیج شدن در زمان و مکان

(Confusion with time or place)

گاهی فرد در درک زمان و یا ساعت، مکان و یا فصل اشتباه می کند و یا ممکن است در درک موردی اگر سریع اتفاق نیفتد به مشکل بخورند و حتی گاهی فراموش می کنند کجا هستند و چگونه به آنجا رسیدند.

5. مشکل در درک تصاویر و روابط فضایی

(Trouble understanding visual images and spatial relationships  )

گاهی این افراد تغییرات در بینایی را تجربه می کنند، ممکن است در تعادل و یا خواندن به مشکل بخورند، گاهی در تخمین مسافت و یا رنگها اشتباه می کنند که مشکلاتی در رانندگی برایشان پیش می آورد.

6. مشکل پیدا کردن در تلفظ لغات و نوشتن

(New problems with words in speaking or writing)

ممکن است در یک گفتگو با دیگران به مشکل بخورند، مثلا ندانند که دیگر چه بگویند و یا صحبت خود را قطع کنند و ایده ای برای ادامه بحث نداشته باشند و یا گاهی واژگان را به اشتباه به کار ببرند و یا نام یک شی کاملا آشنا را اشتباه بگویند.

7. جاگذاری اشتباه وسایل و ناتوانی و ضعف در مراحل انجام کارها

(Misplacing things and losing the ability to retrace steps)

ممکن است فرد وسایل را در جای اشتباه قرار دهد و نتواند جای صحیح آن را پیدا کند و فراموش کند اشیا را کجا گذاشته است یعنی در بازیابی مراحل کاری که به تازگی انجام داده است به مشکل می خورد و در نهایت دیگران را متهم به برداشتن وسایلش کند، خصوصا زمانیکه بیماری پیشرفت کرده است.

8. تصمیم گیری و قضاوت اشتباه

(Decreased or poor judgment)

گاهی فرد دچار قضاوت و برخورد اشتباه با وسایل مثلا پول می شود و کارایی وسیله را فراموش می کند و در رسیدگی به خود مثل نظافت شخصی و رعایت بهداشت توجه کمتری می کند .

9. کناره گیری از کار و فعالیت اجتماعی

(Withdrawal from work or social activities)

افراد چون در برقراری ارتباط و مکالمات دچار مشکل می شوند و نمی توانند صحبتها را ادامه دهند، معمولا از فعالیت‌های اجتماعی کناره گیری می کنند چون نمی توانند ارتباط صحیحی با افراد یک گروه برقرار کنند.

10. تغییرات در خلق و خو و شخصیت

(Changes in mood and personality)

گاهی افراد دچار تغییرات در خلق و خو می شوند، مثلا مضطرب، افسرده، گیج، مشکوک ... می شوند، آنها به سرعت در خلق دچار تغییرات می شوند مثلا اگر از منطقه امن خود مثل خانه و یا اعضای خانواده دور شوند دچار اضطراب می شوند و ناراحت می شوند.

تفاوت بین آلزایمر و تغییرات طبیعی مرتبط با سن

در کلینیک تخصصی حافظه و آلزایمر، چه کمکی به فرد مبتلا به زوال عقل و آلزایمر می شود؟

با استفاده از آزمون های عصب شناختی، شاخص های شناختی افراد مورد ارزیابی قرار می گیرد، همچنین عملکرد مغز با استفاده از نقشه مغزی بررسی می شود و تست های حرکتی مرتبط انجام می شود. هدف این است که با استاندارد ترین و به روزترین روش ها، وضعیت حافظه فرد ارزیابی گردد. با ارزیابی دقیق نقایص شناختی فرد و نقاط قوت او، پزشک متخصص برنامه درمانی متناسب با فرد را برای او تجویز می کند. 

تعیین وقت در کلینیک تخصصی حافظه و آلزایمر

جهت بررسی و چکاپ برای تشخیص مشکلات حافظه و بررسی تخصصی آلزایمر می توانید با دریافت وقت قبلی به کلینیک حافظه و آلزایمر مراجعه نمایید.
تعیین وقت در کرج: کلیک نمایید

تعیین وقت در تهران: 02191693333

ارتباط با ما

    

منابع: 

https://www.alz.org/alzheimers-dementia/10_signs