بخش بازی درمانی مرکز سلامت ذهن و توانبخشی وصال
بخش بازی درمانی مرکز سلامت ذهن و توانبخشی وصال
بازی درمانی یا Play therapy
چرا بازی کردن کودک اهمیت دارد ؟
در کتب مرجع توانبخشی در مورد اهمیت بازی کودک می نویسند که "شغل کودک بازی است "، مفهوم این جمله این است که اگر کودکی بازی نکند ماهیت کودک بودن خود را از دست می دهد.
- بازی باعث رشد و اصلاح رشد جسمی می شود. در حالت عادی هر چه کودکی بیشتر تکاپوهای فیزیکی داشته باشد ناخودآگاه جسم قوی تر و بهتری نیز خواهد داشت، هورمون رشد بهتر ترشح می شود و کودک می آموزد که مهارت های حرکتی خود را توسعه دهد.
- بازی باعث رشد اجتماعی می شود. بازی چه انفرادی باشد و چه گروهی ( هرکدام به نوعی ) باعث رشد اجتماعی کودک می شود. دربازی گروهی، روابط اجتماعی در رعایت قوانین بازی، الگو برداری از هم بازی ها و تقویت پیش بینی رفتار یکدیگر باعث رشد روابط اجتماعی می شود و در بازی انفرادی تفکر سمبلیک به عنوان جای فرد دیگری بودن، تمرین دادن به عروسک و موارد مشابه باعث بهبود تفکر اجتماعی در کودک می شود.
- بازی باعث بهبود اعتماد به نفس کودک می شود.
- بازی باعث کنترل خشم می شود. کودک با انجام رفتارهای پر هیجان و پر برخورد فیزیکی یا خشم خود را تخلیه می کند و یا از دیگر دوستان خود یاد می گیرد که نباید سر هر چیزی عصبانی شود و پرخاش نماید، به نظر سایرین نیز باید احترام بگذارد و به نوعی کنترل خشم را می آموزد.
- بازی باعث رشد ذهنی کودک می شود. کودک با جستجوی محیط و اسباب بازی های آن و یا استفاده از اسباب بازی های جدید، با خراب کردن اسباب بازی ها، با نمادین کردن اسباب بازی ها ( مثلا قوطی کبریت را یک ماشین فرض می کند) و موارد این چنینی ذهن خود را رشد می دهد.
- بازی باعث کاهش اضطراب های درونی کودک می شود. کودک با بیان آنچه در دل نگه داشته و یا با عینی سازی و به شوخی گرفتن آنچیزی که از آن ترسیده است خود را آرام می کند.
- بازی باعث بهبود گفتار کودک می شود. کودک در بازی سعی در ارتباط بر قرار کردن دارد لذا کلمه ها و جمله هایی را که به کار می برد را توسعه می دهد و خزانه لغات، تلفظ کلمات و سایر موراد مربوط به گفتار خود را ناخود آگاه بهبود می بخشد.
در یک کلام، بازی باعث می شود کودک رشد کند و کودکی که نتواند بازی کند، ممکن است دچار یک یا چند مشکل شود.
چرا بازی درمانی ؟
در بسیاری از موارد بازی کردن هم مثل درس خواندن نیاز به آموزش دارد.
- کودک ممکن است در محیط خود امکان انجام یکسری از بازی ها را نداشته باشد.
- ممکن است پدر و مادر کودک به ذهن شان نرسیده باشد که یک سری از بازی ها را به کودک یاد دهند.
- ممکن است کودک مشکلی داشته باشد ( ذهنی،روانی و یا جسمی ) که نتواند درست بازی کند.
- ممکن است کودک از چیزی ترسیده باشد و جرات نکند که در مورد آن بازی انجام دهد.
- ممکن است کودک درک متفاوتی از محیط داشته باشد.
- ممکن است کودک تنها باشد.
- ممکن است کودک به دلیل محدودیت های فیزیکی (مثل آپارتمان نشینی، پدر و مادر پر مشغله، عادت به تماشای طولانی تلویزیون و تبلت)نتوانسته باشد بسیاری از بازی ها را انجام دهد.
و بسیاری از دلایل دیگر که منجر به نیاز کودک به محیط و هم بازی هایی می شود که این خلاء ها را برایش جبران کند.
بازی درمانی چیست ؟
بازی درمانی نوعی از درمان است که اغلب در کودکان 3 تا 12 ساله به صورت انفرادی یا گروهی قابل اجرا می باشد.
در بازی درمانی، درمانگر کودک را تشویق می کند تا از طریق بازی، خود را کشف کند. کودک در قالب بازی ضمن نشان دادن خلاقیت، مشکلات و واکنش های خود را نسبت به جهان پیرامون نشان می دهد و درمانگر با فراهم کردن محیطی مطلوب به او اجاره می دهد بدون هیچ محدودیتی به بازی بپردازد تا تجربه ها و احساسات خود را به شیوه ای مناسب و طبیعی بیان کند.
کودک در حین بازی یاد می گیرد که به خود احترام بگذارد و برای دیگران ارزش قائل شود. مهارت های اجتماعی را یاد بگیرد و در قبال رفتارهایش مسئولیت پذیر شود. او جهانی را برای خود خلق می کند که بر آن تسلط دارد و این حس تسلط و قدرتی که تجربه می کند اعتماد به نفس او را قوی تر می کند و می تواند به این نحو آن را به دنیای واقعی خود تعمیم دهد. به این ترتیب بازی راهی را برای کودکان فراهم می کند که با تخلیه حالات عاطفی و تجربیات نامطلوب زندگی به احساس آرامش برسند. در بازی درمانی به کودک کمک می شود تا احساس کند پذیرفته و درک شده است همچنین او یاد می گیرد چگونه احساساتش را در موقعیت های دشوار کنترل کند.
بازی درمانی برای چه کودکانی واجب تر است ؟
- کودکانی که پدر و مادرشان می خواهند که فرزندان شاداب تر و باهوش تری داشته باشند.
- کودکانی که علائم افسردگی از خود نشان می دهند.
- کودکانی که روابط اجتماعی متفاوتی نسبت به هم سن و سالان خود دارند.
- کودکانی که یا در حال حاضر مشکل جسمی و یاحرکتی دارند و یا سابقه مشکل جسمی طولانی داشته اند.
- کودکانی که بیماری های طولانی دارند.
- کودکان دچار اضطراب.
- کودکان اوتیسم و یا بیش فعال.
- کودکانی که دارای رفتارهای مشکل ساز در مدرسه هستند.
- کودکان پرخاشگر و عصبانی.
- کودکان زود رنج و خجالتی.
- کودکانی که سابقه هر گونه کودک آزاری دارند.
ارتباط با ما
منابع:
Landreth, G. L. (2019). Child-centered play therapy. In Play Therapy (pp. 53-98). Routledge
بازگشت