tDCS یا تحریک الکتریکی جمجمه با جریان مستقیم چیست ؟

tDCS یا تحریک الکتریکی جمجمه با جریان مستقیم چیست ؟

مطالب مرتبط

CES تحریک الکتریکی جداره جمجمه (کلیک کنید)

Bio VR بهبود اضطراب با واقعیت مجازی (کلیک کنید)

tDCS چیست ؟

دستگاه های توانبخشی عصبی است که با استفاده از جریان الکتریکی بسیار ضعیف سعی در فعال نمودن یکسری از نقاط مغز دارد .

این گونه از دستگاه ها با حداکثر شدت جریانی معادل 2 میلی آمپر (2 هزارم آمپر) می توانند سلول های عصبی را زیر جمجمه ( در نقطه ای که پد های مخصوص دستگاه قرار داده شده است ) را فعال نمایند . این دستگاه کمک به پیشگیری و یا درمان یکسری از اختلالات نورولوژی و اعصاب و روان می کند.

tDCS مخفف عبارت transcranial Direct Current Stimulation است و به فارسی تحریک جداره جمجمه با استفاده از جریان مستقیم ترجمه می شود .

- در اینجا منظور از جریان مستقیم (جریان DC) یک مفهوم فیزیک است که به شکل موج جریان باز می گردد ( جریان DC یا مستقیم چیست ؟ کلیک نمایید ).

tDCS در چه اختلالاتی کاربرد دارد ؟

تئوری کاربرد tDCS ،فعال نمودن سلول های عصبی ( نورون ها) در نقاطی است که توسط دستگاه تحریک آندی می شوند و از طرفی کاهش فعالیت سلول های عصبی که توسط دستگاه تحریک کاتدی می شوند. لذا می توان در اختلالتی که مسیر عصبی آنها به جدار جمجمه نزدیک است کاربرد داشته باشند.

tDCS در اختلالات افسردگی، اضطراب، اختلالات حافظه و یادگیری تاثیر دارد.

مقالات متعدد تاثیر مثبت این روش از توانبخشی عصبی را در کنترل بیش فعالی (ADHD) و بهبود عملکرد در اختلال طیف اوتیسم (ASD) نشان داده است.

استفاده از tDCS در پیشگیری از آلزایمر ، کند نمودن سیر دمانس و بهبود حافظه نیز کاربرد دارد.

tDCS در اختلالات حرکتی مانند فلج مغزی ، ضعف و فلج نیمه بدن و سکته مغزی کاربرد دارد. تاثیر مثبت tDCS در بهبود مشکلات حرکتی مورد تایید FDA است.

آیا استفاده از tDCS خطرناک است ؟ خیر

در تعریفی که تمام مراجع رسمی برای tDCS ارائه نموده اند، این روش را یک درمان غیر تهاجمی و بدون درد معرفی نموده اند. از طرفی شدت جریان به حدی در این نوع تحریک پایین است ( حداکثر 2 میلی آمپر ) که نمی تواند آسیب زننده باشد . 

در مواردی قرمزی پوست سر و یا خارش در پوست سر دیده می شود که بعد از مدتی از بین می رود که در بعضی مواقع می تواند به دلیل جای پد دستگاه نیز باشد.

آیا نوع دستگاه tDCS مهم است ؟ بله

دستگاه های tDCS عموماً 3 نوع می باشند ،

دستگاه های On-label که تخصصی جهت tDCS طراحی شده اند و دارای استانداردهای جهانی برای استفاده در زمینه تحریک الکتریکی جمجمه می باشند. عوارض و مشکلات مربوط به استفاده از آنها توسط سازمان های سلامت بین المللی بررسی شده است و پروتکل های مشخصی را اجرا می نمایند .

دستگاه های Off-Label  که عموماً جهت کاربری های دیگری مانند هدایت دارو در بدن ساخته شده اند ولی از آنها می توان به عنوان tDCS نیز استفاده کرد.

دستگاه هایی که در حال توسعه می باشند و به صورت ابداعی می باشند ولی هنوز در منابع معتبر مانند سازمان های غذا و دارو مورد بررسی قرار نگرفته اند و تاثیر و عوارض آنها کاملا مشخص نشده است.

در مرکز توانبخشی وصال از چه دستگاه های tDCS استفاده می شود ؟ معتبرترین

در حال حاضر مرکز توانبخشی وصال از دستگاه Oasis pro شرکت کانادیی Mind Alive و دستگاه Focus شرکت آمریکایی  Foc.us جهت بخش توانبخشی عصبی و تحریک الکتریکی جمجمه استفاده می نماید.

آیا به غیر از tDCS درمانهای دیگری برای تحریک الکتریکی جمجمه وجود دارد ؟ بله

همانطور که گفته شد در tDCS منظور از جریان مستقیم (جریان DC) نوعی شکل موج است که پایه مفهومی آن در فیزیک است. با توجه به این نکته دستگاه های tDCS می توانند شکل های موج دیگری نیز تولید نمایند که به آنها tDCS - tRNS - tACS - tPCS می گویند. می توانید شکل موج آنها را نیز در پایین مشاهده نمایید.

جلسات درمانی tDCS چگونه است ؟

tDCS جزو دستگاه های شکل دهنده مسیر عصبی ( Neuromodulator ) است . در این روش از درمان توالی جلسات درمانی باید زیاد باشد، لذا عموماً توصیه به 15 تا 20 جلسه درمانی با توالی 4 یا 5 روز درهفته می شود. 

کاربرد دستگاه به اینصورت است که 2 پد پارچه ای پس از خیس شدن با محلول استریل کلرید سدیم بر روی نقاط خاصی از سر قرار می گیرد (با توجه به مشکل فرد متفاوت است) .  سپس دستگاه روشن می شود و تا 20 دقیقه ادامه می یابد. زمان کلی یک جلسه درمان با توجه به زمان مورد نیاز برای مشخص نمودن نقاط روی سر و آماده کردن دستگاه و مراجع حدود 30 الی 40 دقیقه به طول می انجامد.

در tDCS دقیقا مشخص نیست که چه اتفاقی در مغز می افتد ولی آنچه که در آزمایش های مختلف و با استفاده از تجهیزاتی مانند MRI , fMRI و EEG نشان داده شده است. در جایی که الکترود آند ( محل ورودی الکترون ها به مغز ) وجود دارد . آستانه تحریک پذیری سلول های عصبی پایین می رود و به عبارتی سلول های عصبی در این نقطه فعال تر می شوند و در جایی که الکترد کاتد ( محل خروج الکترون ها از مغز ) وجود دارد . آستانه تحریک پذیری سلول های عصبی بالا می رود و به عبارتی سلول های عصبی در این نقطه آرام تر می شوند و فعالیت عصبی آنها کمتر می شود. 

تاریخچه اختراع tDCS چیست ؟

در گذشته دور از ماهی هایی که توانایی تولید برق داشتند برای کاهش سردرد و یکسری امراض روحی استفاده می شد. بعد ها این روش توسعه یافت و به شوک درمانی یا ECT تبدیل شد که تاثیر خوبی در یکسری از مشکلات اعصاب و روان داشت. حدود سال 1960 اولین دستگاه های tDCS تولید شد و با توسعه علوم اعصاب شناختی و توسعه دستگاه های علوم اعصاب دستگاه tDCS برای اولین مرتبه در سال 2015 توسط انستیتو سلامت انگلیس (NICE) به عنوان یک روش درمان امن در کلینیک ها شناخته شد و به مرور توسعه یافت و هنوز نیز در حال توسعه می باشد.

تماس با وصال

    

منابع: